قسمت 20 - روش امتیاز بندی راندمان در جی تی متریکس
روش امتیاز بندی در جی تی متریکس
بسیاری از سایتها برای آن که بخواهند عملکرد سایت خود را ببینند، با استفاده از جیتیمتریکس آن را آنالیز میکنند! در جیتیمتریکس شما علاوه بر این که نمره جزئی برای بخشهای مختلف سایت و عملکرد آن دریافت میکنید، یک نمره کلی هم به شما نمایش داده میشود که عملکرد کلی سایت را نشان میدهد. هر چقدر این نمره بالاتر باشد، عملکرد سایت شما هم بهتر است و هر چقدر این نمره پایینتر باشد، عملکرد سایت شما ضعیفتر است. یکی از سوالات بسیار مهمی که برای کاربران پیش میآید، این است که امتیازبندی جیتیمتریکس چگونه انجام میشود و چه فاکتورهایی روی آن تاثیرگذار هستند. در این مقاله میخواهیم به بررسی کامل امتیازبندی GTmetrix و فاکتورهای تشکیلدهنده آن بپردازیم!
آموزش ابزار جی تی متریکس (GTmetrix)
امتیازبندی GTmetrix چیست؟
تا مدتی قبل، جیتیمتریکس سایتها را بر اساس فاکتورهای سرعت گوگل و یاهو بررسی میکرد اما اخیراً آن را با ابزار google lighthouse مورد بررسی قرار میدهد. گوگل لایت هاوس (Google Lighthouse) یک ابزار اپن سورس است که سایتهای مختلف را از نظر جنبههای مختلف مورد بررسی قرار میدهد که قوانین آن مطابق قوانین موتور جستجوی گوگل است! هر سایتی که به این قوانین و فاکتورها نزدیکتر باشد، رتبه بهتری به آن میدهد.
جیتیمتریکس هم یکی از ابزارهای آنالیز عملکرد سایت از نظر سرعت و بارگذاری است که بر اساس فاکتورهای لایت هاوس گوگل سایتها را میسنجد. پس از آنالیز هر سایت توسط جیتیمتریکس یک امتیاز کلی به آن سایت میدهد که هر چقدر بالاتر باشد، به معنای عملکرد بهتر آن سایت است. البته در کنار امتیاز کلی، جزئیات سایت را هم نشان میدهد تا بتوانید مشکلات سایت خود را رفع کنید. حال ممکن است این سوال برای شما به وجود بیاید که جیتیمتریکس چه فاکتورهایی را مورد بررسی قرار میدهد و هر یک از این فاکتورها چند درصد از امتیاز کلی هر سایت را شامل میشود! واقعیت این است که جیتیمتریکس فاکتورهای زیادی را مورد بررسی قرار میدهد اما اهمیت آنها با هم یکسان نیست؛ به عنوان مثال ممکن است یک فاکتور 25 درصد در امتیاز کلی تاثیر داشته باشد اما فاکتور دیگر تنها 5 درصد مهم باشد. حتی برخی فاکتورها در امتیاز کلی شمرده نمیشوند و صرفاً برای بهبود تجربه کاربری توسط جیتیمتریکس به شما گزارش میشود. تصویر زیر مربوط به جدول امتیازبندی در یکی از صفحات Lighthouce است.همانطور که مشاهده میکنید 55 درصد از امتیازها مربوط به Performace Loading است.
امتیازبندی جیتیمتریکس از چه فاکتورهایی تشکیل شده است؟
حال اگر این سوال برای شما پیش آمده است که هر یک از فاکتورهای لایت هاوس چند درصد از امتیاز کلی هر سایتی را شامل میشوند، در این بخش همراه ما باشید. در این بخش قصد داریم تمام فاکتورهای تاثیرگذار روی امتیاز کلی سایت را با هم مورد بررسی قرار دهیم تا به راحتی بتوانید عملکرد سایت خود را با کمک این فاکتورها بسنجید! البته ابزار جیتیمتریکس به صورت خودکار این امتیازها را به شما نمایش میدهد اما اگر مفهوم هر یک از آنها را بدانید، راحتتر میتوانید سایت خود را بهینهسازی کنید. به صورت کلی 3 فاکتور مهم برای امتیازدهی کلی در جیتیمتریکس وجود دارد که هر یک از آنها زیرمجموعه خاص خود را دارند؛ این فاکتورها عبارتند از:
فاکتور اول) بارگذاری سایت (Loading performance)
اولین فاکتور بسیار مهمی که وجود دارد، مربوط به بخش بارگذاری سایت است! بارگذاری سایت به قدری مهم است که اگر سایت شما در مدت زمان مناسبی بارگذاری نشود، گوگل آن را به کاربران پیشنهاد نمیکند. در واقع متخصصان سئو بارگذاری سایت را یکی از مهمترین فاکتورهای رتبهبندی گوگل میدانند که اگر نتوانید امتیاز خوبی از آن کسب کنید، گوگل هرگز حاضر نمیشود که سایت شما را به کاربران نمایش دهد. حتی اگر گوگل سایت شما را در رتبههای اول نمایش دهد، کاربران پس از ورود به سایت با دیدن این مسئله که سایت شما در مدت زمان طولانی بارگذاری میشود، سایت را ترک کرده و به سراغ سایت دیگری میروند.
به همین دلیل است که جیتیمتریکس مسئله بارگذاری سایت را یک مسئله مهم دانسته و آن را در بخش امتیازدهی کلی به عملکرد سایت در نظر گرفته است! نه تنها این بخش اهمیت دارد، بلکه اهمیت زیادی هم دارد؛ دلیل آن هم این است که جیتیمتریکس برای این فاکتور 55 درصد امتیاز کلی را در نظر گرفته است. به عبارت سادهتر، اگر بتوانید این بخش را به صورت کامل بهینهسازی کنید به راحتی میتوانید 55 درصد امتیاز کلی را کسب کنید که عدد بسیار خوبی است. این بخش از 3 قسمت تشکیل شده است که در ادامه به بررسی کامل آنها میپردازیم:
· بخش FCP
یکی از مهمترین فاکتورهایی که در بخش بارگذاری سایت وجود دارد، FCP است! این فاکتور مخفف First Contentful Paint است که مفهوم آن، نمایش اولین محتوایی است که کاربر از آن استفاده میکند. محتوای مورد استفاده کاربر، منظور همان محتوای بصری است که کاربر آن را میبیند و میتواند از آن به نحو دلخواه استفاده کند. به عنوان مثال اگر آن محتوا یک تصویر باشد، کاربر میتواند آن را ببیند یا اگر یک محتوای متنی باشد، میتواند آن را بخواند.
به گفته گوگل، پس از آن که کاربران وارد صفحه سایت شما میشوند، برای ارائه اولین محتوای DOM نیازمند زمان هستند تا مرورگر آن را به کاربر نشان دهد. هر چیزی که در صفحه وجود داشته باشد، نوعی محتوای DOM است؛ در واقع تصاویر، آیکونها وفایلهای SVG موجود در صفحه را شامل میشود که این موارد روی FCP تاثیر بسیار زیادی دارد. این معیار به تنهایی 15 درصد از امتیاز کلی عملکرد سایت شما را شامل میشود که بسیار بالا است و با بهینهسازی آن به راحتی میتوانید 15 درصد از امتیاز کامل را دریافت کنید. همچنین بهینهسازی این قسمت تاثیر بسیار قابل توجهی در بارگذاری صفحه و تجربه کاربری سایت شما خواهد داشت!
· بخش Speed index
یکی دیگر از فاکتورهای بسیار مهمی که در بخش بارگذاری سایت در نظر گرفته میشود، فاکتور SI است که مخفف دو کلمه Speed index هستند. در هر سایت بخشی وجود دارد که با نام above the fold شناخته میشود؛ این بخش در بالای هر بخش دیگری وجود دارد و هنگامی که کاربر وارد سایت شما میشود، این بخش را زودتر از بخشهای دیگر مشاهده میکند. سپس با اسکرول کردن صفحه میتواند وارد بخشهای دیگر سایت شما شده و آن را مشاهده کند.
حال معیار SI دقیقاً مربوط به همین بخش است که اهمیت زیادی در بارگذاری سایت دارد؛ SI به معنای این است که بخش بالای سایت یا همان above the fold از نظر کامل شدن چقدر سریع است! این فاکتور بستگی به اندازه و نوع مرورگر شما دارد و از آنالیز بخش به بخش سایت هنگام بارگذاری به دست میآید. هر چقدر زمان کامل شدن آن کمتر باشد، تجربه کاربری بسیار خوبی برای شما ایجاد میکند. این بخش به تنهایی 15 درصد از فاکتور بارگذاری سایت را شامل میشود که درصد نسبتاً بالایی است!
· بخش LCP
با وجود آن که دو فاکتور قبلی بسیار مهم هستند، اما LCP مهمتر از هر دوی آنها است! در واقع LCP حدود 25 درصد از امتیاز کلی جیتیمتریکس را شامل میشود که رقم بسیار بالایی است. این فاکتور مخفف Largest Contentful Paint است که مفهوم لغوی آن، به معنای بزرگترین محتوای صفحه است! در هر صفحه یک محتوا وجود دارد که بزرگتر از محتوای دیگر است و طبیعتاً زمان بیشتری برای بارگذاری آن نیاز است. هر چقدر زمان بارگذاری بزرگترین محتوای صفحه کمتر باشد، LCP شما بهینهتر است و شما میتوانید با توجه به 25 درصد تاثیری که در امتیاز کلی دارد، امتیاز خوبی کسب کنید.
اگر شما یک سایت دارید و میخواهید آن را بهینهسازی کنید، مسئله LCP اهمیت بسیا زیادی دارد! دلیل اهمیت آن علاوه بر تاثیر 25 درصد، این است که اگر بتوانید آن را بهینهسازی کنید خیلی راحت توانستهاید به بهینهسازی فاکتورهای دیگر هم بپردازید! به عبارت سادهتر، موارد مشترک بین LCP و سایر پارامترها بسیار زیاد است و میتوانید با بهینهسازی آن، پارامترهای دیگر سایت را هم تا حد زیادی بهینهسازی کنید.
این 3 فاکتور تاثیر زیادی در بهینهسازی بارگذاری سایت دارند اما این موارد تنها 55 درصد از پارامترهای بهینهسازی و دریافت امتیاز مناسب عملکرد سایت را میگیرند. دو فاکتور بسیار مهم دیگر وجود دارند که در ادامه به بررسی کامل آنها میپردازیم.
فاکتور دوم) فاکتور تجربه کاربری (interactivity)
یکی دیگر از فاکتورهای مهم جیتیمتریکس که اهمیت زیادی دارد، فاکتور interactivity است! این فاکتور در واقع مربوط به تعامل کاربران و تجربه کاربری است که هر چقدر بهینهتر باشد، امتیاز کلی عملکرد سایت شما در جیتیمتریکس بهتر خواهد بود. تجربه کاربری مفهوم سادهای دارد؛ تجربه کاربری همان تجربهای است که کاربر از کار کردن با سایت شما کسب میکند! حال اگر کاربر با سایت شما به راحتی تعامل داشته باشد، تجربه کاربری سایت شما بهینه و مناسب است اما اگر کاربر هنگام کار کردن و بازدید از سایت شما اذیت شود، تجربه کاربری مناسبی ندارید. یک سایت برای آن که بتواند مورد استفاده کاربران قرار بگیرد، باید کامل بارگذاری شود!
گاهی اوقات سایت کامل بارگذاری نشده است اما کاربران این حس را دارند که میتوانند از آن استفاده کنند. این موارد همگی در بخش فاکتور interactivity قرار میگیرند که اهمیت بسیار بالایی دارد. این بخش از فاکتورهای مربوط به امتیازدهی جیتیمتریکس 40 درصد از امتیاز کلی را شامل میشود! به عبارت سادهتر، اگر فاکتورهای مربوط به interactivity را رعایت کنید، 40 درصد از امتیاز کلی جیتیمتریکس را خواهید گرفت که درصد بسیار بالایی است. این فاکتور از دو بخش مهم تشکیل شده است که عبارتند از:
· بخش Time to interactive
اولین بخشی که در این فاکتور وجود دارد و اهمیت آن زیاد است، بخش Time to Interactive است که با اسم مخفف TTI هم گاهی شناخته میشود! این بخش به معنای زمان تعامل است و معیار مهمی برای بارگذاری سایت محسوب میشود. اگر بخواهیم مفهوم این بخش را به سادگی بررسی کنیم، به این معنی است که سایت چقدر زمان نیاز دارد تا به اندازهای که کاربر به راحتی بتواند با آن تعامل داشته باشد، بارگذاری شود. هر چقدر این مدت زمان کوتاهتر باشد، پارامتر Time to Interactive بهینهتر است و هر چقدر زمان بیشتری برای بارگذاری آن نیاز باشد، به این معنی است که این بخش ضعیفتر بوده و نیاز به بهینهسازی دارد.
بارگذاری کامل به این معنی است که کاربر محتوای آن را به خوبی ببیند و بتواند روی تمام دکمههای آن صفحه کلیک کند. گاهی اوقات کاربر فکر میکند که یک صفحه کامل بارگذاری شده است اما پس از کار کردن با آن، متوجه میشود که امکان استفاده و تعامل با آن را ندارد که در این صورت مشکل TTI رخ میدهد. این بخش 15 درصد از امتیاز کلی عملکرد جیتیمتریکس را تشکیل میدهد که درصد نسبتاً بالایی است!
· بخش Total Blocking time
یکی دیگر از پارامترهای بسیار مهمی که در اندازهگیری عملکرد امتیاز کلی جیتیمتریکس تاثیر زیادی دارد، پارامتر Total Blocking time است که با مخفف TBT هم شناخته میشود! این پارامتر هم معیاری برای بخش تعامل کاربر با صفحه است که اهمیت زیادی دارد. در واقع به مجموع زمانهای FCP و TTI که در بخش قبلی بررسی کردیم، گفته میشود! در این زمان گاهی اوقات بارگذاری صفحه متوقف یا اصطلاحاً بلاک میشود که به مجموع زمانهای بلاک شده TBT گفته میشود.
این معیار از مهمترین معیارهای کاربر محور در جیتیمتریکس است که اهمیت زیادی دارد! زیرا در این مدت زمان درخواست و ورود کاربر انجام نمیشود و کاربر نمیتواند به سایت دسترسی داشته باشد. حال هر چقدر مدت زمان بلاک شده بیشتر باشد، TBT کمتر بهینه است و هر چقدر سریعتر باشد، این پارامتر بهینهتر خواهد بود. مسئله مهمی که وجود دارد، این است که TBT حدود 25 درصد از امتیاز کلی جیتیمتریکس را شامل میشود و این مسئله نشاندهنده اهمیت بالای آن است! بنابراین اگر میخواهید اخمتیاز کلی عالی داشته باشید، حتماً به بهینهسازی TBT توجه زیادی داشته باشید.
این دو پارامتر از مهمترین مواردی هستند که در گرفتن امتیاز بالا برای بخش interactivity تاثیرگذار هستند! با توجه به اینکه interactivity حدود 40 درصد از امتیاز کلی را تشکیل میدهد، پیشنهاد میکنیم حتماً روی این دو پارامتر تمرکز ویژهای داشته باشید و آن را بهینهسازی کنید.
فاکتور سوم) فاکتور ثابت ماندن بصری سایت (Visual Stability)
یکی از مشکلات بسیار مهمی که برخی سایتها با آن روبرو هستند، مشکل بصری سایت است! برای همه ما پیش آمده است که با موبایل یا تبلت وارد سایتی شده باشیم و پس از کلیک بر روی یک بخش، وارد بخش دیگری شده باشیم. دلیل آن، این است که پس از کلیک ما سریعاً بخش دیگری بارگذاری شده است و جای کلیک شده قرار گرفته است. در این شرایط، بدون آن که خودتان متوجه شده باشید بخش دیگری بارگذاری شده است که باعث میشود کاربر دچار سردرگمی شود. این بخش تحت فاکتور Visual Stability شناخته میشود و در جیتیمتریکس اهمیت بسیار بالایی دارد!
اگر بخواهیم این مفهوم را به فارسی بیان کنیم، میتوانیم بگوییم فاکتور ثابت ماندن بخشهای بصری سایت است که با استفاده از کدنویسی استاندارد به خوبی میتوانیم جلوی رخ دادن چنین مشکلی را بگیریم. این بخش تنها یک پارامتر را شامل میشود و به صورت کلی تنها 5 درصد از امتیاز کلی سایت را تشکیل میدهد! بنابراین شاید اهمیت زیادی نداشته باشد اما برای سایتهایی که میخواهند سایت خود را کاملاً بهینهسازی کرده و امتیاز بالایی از جیتیمتریکس کسب کنند، این بخش هم اهمیت پیدا میکند. پارامتر مهم مربوط به این فاکتور تنها یک پارامتر است که عبارت است از:
· بخش cumulative layout shift
شاید برای شما هم پیش آمده باشد که در حال بازدید از یک سایت باشید، دقیقاً زمانی که در حال مشاهده یا خواندن محتوایی هستید سایت تکان میخورد! به عبارت دیگر آن بخش از محتوا به پایین میرود و برای مشاهده دوباره آن باید صفحه را اسکرول کنید. حال گاهی اوقات این مسئله مشکلساز میشود؛ به عنوان مثال فرض کنید در آن صفحه یک فرم به همراه گزینه ثبت وجود دارد و میخواهید روی آن کلیک کنید. پس از آن که فرم خود را پر کردید و دقیقاً زمانی که بر روی بله کلیک میکنید، سایت تکان خورده و به جای آن دکمه یک لینک قرار دارد. در این صورت با صورت ناخودآگاه بر روی لینک کلیک میکنید و هرچیزی که در آن فرم نوشتهاید پاک میشود.
این مسئله را CLS که مخفف Cumulative Layout Shift میشناسند و بهتر است برای جلوگیری از چنین اتفاقاتی که روی تجربه کاربری اثر منفی دارند، این مشکل را رفع کنید. هر چقدر CLS یا پرش المان صفحه کمتر باشد، سایت شما بهینهتر است. هر چقدر هم که این پارامتر بیشتر باشد، سایت شما نیاز به بهینهسازی خواهد داشت تا جلوگیری رخ دادن چنین مشکلاتی را بگیرید. این مفهوم را گاهی به صورت تخصصی، معیاری برای اندازهگیری ثبات بصری سایت در هنگام بارگذاری میشناسند که یک راهکار عالی وجود دارد! این راهکار این است که جایگاه المان را دقیقاً به کمک کدنویسی تعیین کنید تا اگر بارگذاری نشده بود، جای آن تا زمان بارگذاری خالی باشد. در این صورت با مشکل CLS روبرو نخواهید شد و سایت شما هم یک سایت کاملاً استاندارد باقی خواهد ماند.
نتیجهگیری
یکی از سوالاتی که برای بسیاری از کاربران پیش میآید، این است که امتیازدهی کلی جیتیمتریکس به چه چیزهایی بستگی دارد! واقعیت این است که جیتیمتریکس در حال حاضر از لایت هاوس گوگل و فاکتورهای آن برای امتیازدهی استفاده میکند. همچنین چندین فاکتور و پارامتر مختلف را مورد بررسی قرار میدهد تا بتواند یک امتیاز کلی و دقیق در نظر بگیرد. در این مقاله به بررسی این فاکتورها و پارامترها پرداختیم تا پس از آشنایی با این مفاهیم بتوانید راحتتر سایت خود را بهینهسازی کنید. با مراجعه به بخش اموزش gtmetrix میتوانید آموزش های بیشتری در این زمینه ببینید.